HDR Fotoğraf Nedir ?

HDR nedir?
Yüksek kontrastlı ya da ters ışıklı ortamlar için yapılan çekimlerde kullanılan bir teknik olan HDR yardımı ile hem daha geniş bir skalada pozlama yapabilir hem de sürrealist ve gerçeküstü görüntüler oluşturabiliriz. Basit bir dijital fotoğraf makinesi ve çekim sonrası bilgisayar ile biraz uğraşma ile oluşturulan HDR imajları kendiniz deneyerek de meydana getirmeniz mümkün. Öte yandan program yardımı ile HDR imajlar üretmek mümkün. Çekimlerden sonra elinizdeki kareler tek başına bir anlam ifade etmiyor. Yani HDR fotoğraf oluşturmak için ek yazılım gerekiyor. HDR imajların oluşturulma mantığı: Az pozlanan fotoğraftaki koyu bölgeler, çok pozlanan versiyondan alınırken, tam tersi bir durum da fazla pozlanan bölgelerdeki açık bölgeler için uygulanır. Böylece normalde fotoğraf makinesinin yapabilmesi mümkün olmayan her bir bölge için ayrı ayrı pozlama imkanı sağlanmış olur.
Fotoğrafçılıkla uğraşan ister amatör ister profesyonel kullanıcıların ilk dikkat ettikleri konuların başında pozlama gelir. Doğru pozlama bir karenin duruşunu değiştirebildiği gibi, yanlış pozlama da iyi bir karenin kötü olmasına sebep olabilir. Pozlama teknolojileri artık cihazların içine girmiş olsa da, teknik imkanlar çok gelişmiş olsa da eninde sonunda bazı noktalarda sıkıntılar yaşanabilir.


Örneğin karanlık bir dağ manzarasının arkasında parlak bir gökyüzü varsa ya da günışığı ile aydınlatılmış bir odada pencerelerden gelen ışık bulunuyorsa bu karelerin pozlaması doğru yapılamayabilir.
Hal böyle olunca aynı karenin 3 farklı pozlanmış halini birleştirmek hem daha iyi sonuç alınması hem de gerçeküstü bir görüntü elde edilmesi için HDR tekniği kullanılır.

Ağırlıklı olarak yüksek kontrastlı manzaraların çekimi için kullanılan bir teknik olan High Dynamic Range fotoğraflar, görüntüdeki yüksek kontrast (aydınlık) ve düşük kontrast (karanlık) bölgelerin ortalamasının alınması mantığı ile meydana gelir.
Aydınlatma için kullanılan doğal ya da yapay ışık kaynaklarının aralığı çok yüksektir. Bu aralık o kadar geniştir ki Dynamic Range yani Dinamik Aralık oranı 100.000:1 gibi bir değere sahiptir. Ancak gözümüzün gördüğü ya da fotoğraf makinesinin kayıt edebildiği aralık bu kadar geniş değildir. 16 bit TIFF fotoğraflar için bu değer 65.536:1 olarak gözlemlenir.
HDR tekniği kullanılarak çekilen fotoğraflarda ışık aralığı tek bir kare ile çektiğimiz fotoğraflardakinden çok daha fazla olur. Ayrıca ışık bilgilerinin ve 16, 24, 32 veya 64 bit derinliğinin saklanabilmesi için JPEG çok düşük kalacağından kayıt formatının ancak RAW ve TIFF olması gerçeküstü görüntü sağlayacaktır. Hızla gelişen teknolojide bazı yarı profesyonel dijital fotoğraf makinelerinde de RAW ve TIFF kayıt seçenekleri bulunmaktadır.

Normal bir şekilde çekim yapmak varken HDR kullanma gereksinimin en önemli sebebi bazı fotoğrafların yüksek kontrasta sahip olmalarıdır.

HDR FOTOĞRAF ÇEKİM TEKNİĞİ
Bu tekniği kullanarak çekim yapmak için öncelikle poz telafisi (eV) özelliği ya da manuel çekim modu olan bir dijital fotoğraf makinesine ihtiyacınız var. İkinci olarak makineyi sabit tutmak için bir tripod (bu önemli çünkü karelerin aynı kadraja sahip olması gerekiyor). Üçüncü ihtiyacınız olan şey ise çekimden sonra kullanacağınız uygun bir yazılım.

Böyle bir kare çekmek için önce makineyi tripodla bir yere sabitlemeniz gerekiyor. Önemli olan nokta, makineyi kesinlikle oynatmamak çok hassas davranmaktır. Bu tip çekimler için biraz gelişmiş fotoğraf makinelerinde bulunan poz taraması (Bracketing) özelliği yardımı ile aynı karenin seçtiğiniz bir adet normal, bir adet diyafram aydınlık ve bir adet karanlık versiyonu çekiliyor. Çekim sonrasında elinizde aynı manzarının 3 farklı değerde pozlanmış versiyonları oluyor. Makinenin özelliğine göre, uzaktan kumanda ya da kablolu shoterli bir makine işinizi kolaylaştıracaktır. Deklanşöre basarken en küçük bir oynama bile fotoğrafınızı çok kötü bir görünüme bezeyebilir. Çekeceğimiz objeninde hareketli obje olmamasında fayda vardır.
Makinenin ilk kareyi normal pozlama değeri ile çekiyorsunuz. İkinci kareyi bu değerin bir altı (karanlık) ve bir üstü (aydınlık) olarak çekiyorsunuz. Elinizde aynı görüntünün üç farklı versiyonu oluyor. Biri karanlık, biri aydınlık, biri de normal.
Böyle bir görüntüyü oluşturmak için en az 3 kare kullanmanız gerekiyor Üst limit ise size bağlı. Ancak 8 kareden fazlası çok ciddi bir fark oluşturmayacağından tamamiyle size kalmış.

Hangi yöntemi kullanırsanız kullanın HDR fotoğraflar elde etmek için elinizde aynı manzarının bir aydınlık bir de karanlık versiyonu olmak zorunda. Bu karanlık ve aydınlık versiyonlar arasındaki aralığı düşürerek kare sayısını artırmak mümkün.

Photoshop CS2 de HDR Resim oluşturma
HDR imajların bir araya getirilip tek bir kare oluşturulması için kullanılabilen Photoshop, bu hizmeti son sürümü olan CS2 ile veriyor. Bunun için yapmanız gereken File>Automate>Merge to HDR başlığını seçmeniz gerekiyor.
Seçim sonrasında karşınıza bir menü çıkıyor. Buradan tek tek fotoğraf da seçebildiğiniz gibi bir klasör göstererek içindeki bütün fotoğrafları HDR tekniği ile birleştirmeniz mümkün. Fotoğrafları seçtikten sonra onların diyafram, enstantane ve poz değerleri geliyor. Bunları işaretleyip devam ettiğinizde ise ilk olarak çalışacağınız derinliği ve diyagramı seçeceğiniz alan geliyor. Burada fotoğrafınızı 8, 16 ya da 32 bit olarak seçmeniz mümkün. 32 bit seçim yaparsanız OK tuşuna bastıktan sonra başka bir ayar yapamıyorsunuz. 8 ya da 16 bit seçerseniz bir sonraki aşamada HDR Conversion (HDR Dönüşümü) yöntemini seçebiliyorsunuz. Burada Exposure and Gama, Hihglight Compression, Equalize Histogram ve Local Adaptation seçenekleri bulunuyor. Bunlardan bazıları otamatik olarak ayar yaparken, bazı seçeneklerde kullanıcının müdahili de söz konusu.

CS2 de Tek Resimle HDR Resim Oluşturma
Yukarıda anlattıklarıma göre HDR resim için elimizde 3 adet farklı pozlamalarda resim bulunması gerekir. Fakat aşağıda anlattığım yolu izleyerek elimizdeki tek resimle, gerçek HDR resim olmasa bile gerçeğe yakın sonuçlar elde edebiliriz. Photoshopta resmimizi açalım. Aşağıdaki yolu izleyerek resmimizi 16 bite çevirip resmi kapatıyoruz. Kapatırken çıkan mesaja yes tıklayarak PSD olarak kayıt yapıyoruz. Bu resim pozlama değeri (EV) 0 olan orjinal resmimiz olacak.

Resmimizi kayıt ettiğimiz klasöre ulaşarak orjinal PSD resimden Ctrl ye basılı tutarak boş alana sürükleme yöntemiyle kopyasını oluşturuyoruz. Aynı şekilde bir kopya daha yaparak üç adet resim elde ediyoruz. İki kopyadan birine +2 diğer kopyaya -2 ismini verelim. +2 ismini verdiğimiz resmi PS de açalım ve aşağıdaki yolu izleyerek pozlama (EV) değerini 2 olarak girelim. Resmi kapatıyoruz, şimdilik bu resim üzerindeki işlemimiz tamam. Çıkan kayıt sorusuna evet diyerek kayıt işlemimizi tamamlayalım.

Aynı yolları izleyerek -2 ismini verdiğimiz resmimize Exposure uygulayalım. Dikkat; bu sefer Exposure değerini -2 değer giriyoruz. Bu resim de ışık değerleri az olan bir resim oluyor. Böylelikle fotoğraf makinelerinde çekim aşamasında uyguladığımız pozlama ışık bilgilerini resimler içine yerleştirmiş olduk.
Şimdi bunları PS de birleştirelim. Bunun için File>Automate>Merge to HDR tıklayarak HDR Browse menüsünü çağırıyoruz.

Browse tıklayarak oluşturduğumuz 3 adet PSD resmimizi çağırıp OK tıklıyoruz ve işlem başlıyor. Aşağıdaki gibi yeni bir pencere gelecek.

Bu pencerede EV yi tıklıyoruz. Resmin altındaki Image 3 of 3 kısmındaki okları kullanarak, karanlık olan resmi bulup EV: -2, parlak olan resmi bulup EV: 2, orjinal resime de EV: 0 değerini girerek OK liyoruz. Büyük yeni bir pencere açılacak burada Histogramdan biraz daha ince ayar yapabilirsiniz. (Bence oynamayın.) Ayrıca yukarıdan 8, 16, 32 bit seçeneklerinde kayıt edebilirsiniz. OK diyoruz ve birleştirme işlemimiz bitmiş oluyor. Resmi kapatırken aşağıdaki kayıt formatlarını seçebilirsiniz.

Orjinal resim

HDR oluşturulmuş resim

Photomatix Programında HDR Resim Oluşturma
Bu yazılım Photoshop gibi birçok işi yaparken HDR fotoğrafları düzenleyen bir program değil. Sadece HDR fotoğraf hazırlamak üzere tasarlanmış olan Photomatix, bu alanda en başarılı uygulamalardan biri. Photoshop CS2 den daha kaliteli HDR oluşturmasından dolayı HDR fotoğraf ihtiyacı duyduğum zaman bu yazılımı kullanıyorum. Yazılımın deneme sürümünü http://www.hdrsoft.com adresinden indirebilirsiniz.
Aynı manzaranın 3 farklı pozlama ile çekilmiş fotoğraflarınızı HDR>Generate HDR komutu ile açabiliyorsunuz. Komutu seçtikten sonra yazılım sizden bir klasör göstermenizi ve içinden gerekli fotoğrafları seçmenizi istiyor. Ardından seçilen fotoğrafların poz değerlerini giriyorsunuz. Yazılım size hangi fotoğrafın nasıl çekilmiş olduğunu tahmini olarak gösteriyor. Eğer değerlerin yanlış olduğunu düşünüyorsanız elle müdahale etme imkanınız var. Gerekli değerlerin girilmesinin ardından yazılım otomatik olarak HDR imajı oluşturuyor. Bu aşamadan sonra arzu ederseniz yine HDRI seçeğinde bulunan Tone Mapping özelliğini kullanabilirsiniz.

Tone Mapping, ton değerleri ile oynayarak bir nevi Photoshop taki emboss efekti veren bir fonksiyon. Bunu üç boyutlu şekilde ve fazla manipüle etmeden yaptığından çok ilginç sonuçlara ulaşmak mümkün oluyor. Elde edilecek sonuç değişik ayarların farklı versiyonlarla kullanılması sonucu yüzlerle ifade edilebilecek kadar geniş olabilir. Tone Mappign değerleri içinde Luminosity, Strengh, Color Saturation, White Clip ve Black Clip gibi değerler bulunuyor. Bu değerleri değiştirerek farklı sonuçlar elde edilebiliyor. Özellikle Tone Mapping ile sürrealist ve gerçeküstü sonuçlar elde etmek mümkün.

Photomatix Programında Tek Resimle HDR Resim Oluşturma
Burada birleştirme yaparken PS de yaptığımız gibi ilk başta resmimizin bit oranını yükselmemize gerek kalmıyor. Birleştirme işlemimiz bittikten sonra son kayıt işleminde bit oranını 8, 16 bit olarak seçebiliriz.
Menüden HDR>Generate tıklıyoruz.

Gelen menüden Browse tıklayıp 3 kopya resmimizi buluyoruz ve OK liyoruz.

Birleştirilmiş resmimizin kontras ayarları değişik bir şekilde geldiği için bunu düzeltmek gerekiyor. Aşağıdaki menüye ulaşıyoruz.

Açılan bu yeni pencereden Method kısmını, Tone Compressor seçip ışık, kontras, beyaz-siyah dengesi gibi ayarlar yapmak mümkün. Ayarlarımız bittikten sonra OK diyerek işlemi tamamlıyoruz. Dikkat edilmesi gereken bir nokta da Output depth seçeneğinde, eğer Jpeg resim yapacaksak 8 bit olmasıdır. Çünkü Jpeg resimler sıkıştırılmış resim olduğu için max. 8 bit derinliğin üzerine çakamaz. (Bu Jpeg kayıt işlemi PS için de geçerlidir.) HDR kayıt için, Automate>Batch Processing den kayıt edebilirsiniz.

ALINTIDIR